"Ginaw"

Bago ako lumipat sa apartment na ‘to, sinabi ng landlady na may naiwan lang daw na ilang gamit sa loob. Wala naman daw masyadong problema, pero kung gusto ko raw, pwede kong itapon. Isa sa mga gamit na ‘yon ay isang lumang refrigerator — kulay puti, pero halatang luma na, may gasgas sa gilid, at parang palaging basa ang paligid kahit hindi naman tagas. Sabi ng landlady, hindi raw ‘yan basta-basta sinasaksak. Matagal na raw naka-unplug ‘yan dahil “nag-iingay.” Pero dahil tipid ako, sinaksak ko pa rin. Gumagana pa naman eh, malamig pa nga. Pero pagkalipas ng ilang araw, napansin ko nang may kakaiba. Tuwing gabi, maririnig mong gumagapang ang lamig sa sahig — literal. Ginaw na hindi normal, parang nanunuot sa buto. At ‘pag tumingin ka sa ref, may kunting hamog sa salamin, kahit hindi naman glass ang pinto. Noong unang linggo, hindi ko masyadong pinansin. Hanggang sa nagsimula na ang mga panaginip. Pabalik-balik. Palaging ako’y nasa loob ng isang kwarto na punong-puno ng yelo. Nakahubad ako, nanginginig, at may isang boses na paulit-ulit na sinasabi: “Buksan mo. Nandiyan pa ako.” Isang gabi, nagising ako dahil parang may bumukas na pinto. Pero mag-isa lang ako. At ayun na naman — bukas na naman ang ref. Hindi lang bukas — may marka ng kamay sa loob, parang may humawak sa yelo mula sa loob. Kinabukasan, kinausap ko ‘yung matandang nakatira sa tabi. Tahimik siya nung una. Pero nung tinanong ko kung may kakaibang nangyari sa unit ko, napatingin siya sa ref at sinabi: “May nawala diyan noon. Hindi nila nahanap. Pero ilang araw pagkatapos ng pagkawala… ang apartment na ‘yan, nagsimula nang lumamig. Pero hindi normal na lamig. Lamig ng bangkay.” Nanginginig na ako. Lalo na nang mabuksan ko ang likod ng ref. May natanggal na bahagi. Sa likod, may maliit na compartment. At doon — may mga punit-punit na tela. Parang suot ng tao. May mga piraso ng buhok na natuyo. At mas malala — may kuko. Buo. Dinala ko sa pulis. Sabi nila, luma na. Mahigit sampung taon na raw. Pero walang record ng pagkamatay o pagkawala sa mismong unit ko. Para bang... hindi naitala. Ibinenta ko na ‘yung ref, kahit alam kong mali. Pero simula noon, kahit saan ako lumipat, kahit anong bagong ref ang gamitin ko — naririnig ko pa rin siya sa gabi. “Buksan mo. Lamig pa rin ako.” At tuwing alas-tres ng madaling araw, bumubukas ang ref — mag-isa. At sa loob, may bumubulong… mula sa yelo.