"Sa Ilalim ng Silong"

Hindi ko talaga alam kung bakit ko pa rin binabalikan ang lumang bahay ng lola ko sa probinsya, kahit wala na siya’t kahit ilang beses ko nang sinubukang kalimutan ang lahat ng nangyari roon. Bata pa lang ako, may silong na agad ang bahay na ’yon ang kinatatakutan ko. Mababa lang, halos hindi ka makakatuwid kung susubukan mong pumasok. Madilim, amoy lupa, at may kung anong laging bumubulong kapag tahimik ang gabi. Pero isang gabi, nang bumisita kami roon matapos ang libing ni lola, napilitan akong matulog sa kuwarto sa itaas ng silong. Wala na kaming ibang matulugan noon. Katabi ko ang pinsan kong si Lianne, pero kahit may kasama ako, hindi nawala ang kaba sa dibdib ko. Mga alas-tres ng madaling araw, nagising ako. May narinig akong paggalaw sa ilalim ng kama. Hindi daga—masyadong mabigat ang tunog. Tila ba may gumagapang. Bulong. Hindi ko maintindihan sa una, pero paulit-ulit ang tono: “Huwag mong buksan… Huwag mong buksan…” Ang mas nakakakilabot? Boses ni lola. Yung boses na pamilyar at malambing, pero masyadong malamig para sa isang alaala. Hindi ako nakagalaw. Pumikit na lang ako at nagdasal. Kinabukasan, nagpasya akong sumilip sa silong. Kailangan kong makita kung may hayop lang ba talaga roon. Dala ang flashlight, gumapang ako sa ilalim. May isang maliit na pintuang kahoy sa pader ng silong na dati kong hindi napansin. Parang luma nang sobra—kulay abo na, may mga ukit na hindi ko maintindihan. At sa kahabaan ng gilid nito, may nakaukit sa Tagalog: “Huwag bubuksan. Naririnig niya ang pangalan mo.” Hindi ko alam kung anong pumasok sa utak ko, pero tinangka kong hawakan ang doorknob. Saka ko lang napansin: may mga kuko sa gilid. Para bang may nagkakalmot mula sa loob. Bumukas ito nang kusa. Sa loob? Madilim. Pero sa gitna ng kadiliman, nakita ko ang sarili ko—nakaupo sa sulok, umiiyak, duguan ang mukha, at paulit-ulit na sinasabi ang sarili kong pangalan. Napaatras ako. Bumagsak ako pabalik sa labas ng silong. Mula noon, hindi ko na nakita ang pinsan kong si Lianne. Wala rin siyang litrato sa mga album namin. Parang… wala talaga siyang Lianne na naging bahagi ng pamilya. Pero gabi-gabi, naririnig ko pa rin ang boses ni lola, na bumubulong mula sa ilalim ng kama ko: “Huwag mong buksan… huwag mong alalahanin.”